MUGIMENDUAREN BEHARRA

Nahiz eta jakina izan umeentzako garrantzitsuena mugimendua eta gorputzaren bidezko esperimentazioa dela, zoritzarrez, askotan, hau ez da errealitatean islatzen. Umeak denbora gehiago eman beharko zuten kalean edota espazio handietan jolasean, beraien gorputza ezagutzen. Ezin baitira kanpoko gauzak eta are gutxiago paperean dauden gauzak ulertu eta modu egokian barneratu, lehenengo eta behin norberaren ezagutza eman ezik.

Soin hezkuntzaren bidez helburu garrantzitsu bat lortu nahi da; haurra inguruneari egokitzeko gai izatea, horretarako haurrari ahalik eta esperientzia gehien eskaini behar zaizkio.

Ezin dugu ahaztu ondoren datorren ezagutza "intelektual" guztien oinarri ukaezina, lehen urteetan objektuekin eta pertsonekin ematen den motrizitatea dela.
Psikomotrizitatearen bidez umeen gaitasunak globalki garatzeko dira. Gorputza bera (mugimendu, afektibo eta kognitibo funtzioak), norberaren kontzientzia, inguruarekiko (espazioa, denbora eta objektuak) eta izaki bizidunekiko harremanen finkotasuna lortzeko bidea izango da.

MAITASUNAREN GARRANTZIA EZ DA ERROMANTIKOEN ASMAKUNTZA

Maitasunak, askok uste duten baino garrantzia handiagoa dauka. Maitasun ezak arazoak sortzen ditu haurrengan (eta nagusiengan ere), baita arazo eta atzerapen fisikoak ere. Badaude baieztapen hau egiaztatzen duten ikerketak; besteak beste, umezurztegietako haurrei eginiko azterketak, non, maitasun ezak sortzen dituen arazoak argitasunez azaltzen diren. Maslow psikologoak bere piramide famatuan azaltzen duen bezala, beharrizan fisiologikoak garrantzitsuenak eta indartsuenak dira. Beraz, elikadura, maitasuna eta estimaziorik ez daukan pertsona batek, beste edozer baino lehen, hauek asetzeko larritasuna izango du. Maitasunaren inguruan Enrique Blay-k dioena oso esanguratsua da: Gizon eta emakume guztiak, noizbait, umeak izan gara. Ume batek bere burua maitatua sentitu egin zuen neurri berean, gaur egun, horrela maitatzen du bere burua, besteak, mundua eta unibertso osoa. Haurrak maitatzen dituen pertsonak, etorkizunerako maitasuna ereintzen du.

GURASOAK ETA IRAKASLEAK ELKARLANEAN

Eskola komunitate bat da eta bere helburu nagusia haurren hezkuntza izan arren, neurri batean helduen komunitatea ere bada. Hots, Haurtzaroaren prozesuekin erlazionatutako nagusi guztiak (gurasoak, irakasleak, lizentziatuak, administratzaileak, laguntzaileak, ...) hezitzaileak dira. Nahiz eta guzti hauek ez egon hezkuntza beran zuzenean inplikatuta, beraien ekintzak, jarrerak, ekarpenak eta gaitasunak eragin handia daukate haurren hezkuntzan eta garapenean.Hau horrela izanda eta umeen gurasoek daukaten garrantzia kontutan izanik, aita eta amaren presentzia eta inplikazioa eskola barruan askoz handiagoa izan beharko litzatekeela deritzot. Gurasoek irakasteko moduekin bat etortzea, ongi ezagutzea eta eskolak jarraitzen duen filosofia ulertzea oso garrantzitsua da; bai eskolan eta baita familian ere jarraipen bat izan behar baita, haurrak nahastu ez daitezen. Umeen hezkuntza koherentea izan dadin, gurasoen eta irakasleen arteko komunikazioa eta harremana bultzatu egin behar da ( batzarrak, umeen etxeetara bisitak eginez, elkarrizketa ugariak, eskolako bizitzan partehartzea bultzatuz, ...). Azken finean, umearen eskola-bizitza gurasoengandik ulertua izateari garrantzia handia eman behar diogu.

IRAKASKUNTZAN ARITZEKO PAZIENTZIA ETA MAITASUNA BEHARREZKOAK DIRA

Ikasi dudan gauzarik garrantzitsuenetarikoa umeekin pazientzia asko eta pertsona lasaiak izan behar garela da. Hau horrela ez balitz umeekin oso urduri jarriko ginateke eta ez genieke batere onik egingo. Zero eta zazpi urte bitarteko haurrak mundua ona dela sentitu behar du. Garrantzitsua da haurrak hori ikustea eta hori transmititu behar diogu nagusitan konfiantza eduki dezan. Gero ez dakigu ona edo txarra izango den, denetik baitago. Baina zazpi urteko haur bat mundua ona ez dela pentsatuz eta beldurrez irteten bada, errukigarria da. Maitasuna oso garrantzitsua da, bai lanarekiko maitasuna, eta batez ere haurrarekikoa. Askatasuna eta errespetua ere funtsezkoak dira. Haurra pertsona bat da. Geure burua maitatzen badugu, haurra ere maitatu eta errespetatu egin behar dugu. Horregatik ezinbestekoa da umeekin pazientzia izatea, estresak eta urduritasunak askotan, ez baitugu maitasunez jokatzen uzten.

JOLASAK MEREZI DUEN TOKIA BERRESKURATU BEHAR DU

Albert Einstein zientifikoak ondorengoa esan zuen: "Nire burua eta nire pentsatzeko modua behatzen baditut, irudimena, pentsamendu abstraktua baino askoz garrantzitsuagoa da". Aipamen honekin, jolasaren bidez, umeentzako egokiagoa den modu batean pentsamendu abstraktura helduko garela azaldu nahi dut, umeak bere jolas eta ikerketekin garapen intelektuala bultzatzen baitu, inolako esfortzu kontzienterik egin gabe.Jolasak garrantzia izugarria daukala pentsatzen dut eta ez dugu merezi duen lekuan jartzen. Haurrek jolasen bidez, besteak beste, trebetasun mentala, pentsamendu kreatiboa, arazoen ebazpena eta kontzeptu konplexuak ikasteko trebetasuna eskuratzen dute.Egun bizi dugun mundu indibidualista honetan, non elkarrekin bizitzen ikasi behar dugun, oso ondo datorkigula jolasa, sozializazio tresna bezala.

JOSTAILU AMAITU GABEAK ETA SINPLEAK BEHAR DITUGU

Gelako bizitzan jolasen eta batez ere kreatibitatearen inguruan hutsune handia nabaritzen dut.Umeek kreatibitate falta handia daukate eta jolasak oso pobreak dira. Nire ustez, naturan bertan aritzea, bertan aurkitutako materialekin (harriak, hostoak, makilak, area, lurra, egur zatiak, fruituak, loreak,...) eta askatasun gehiagorekin jolasteko tarteak izatea egokia izango litzateke; horrela, errealitatea sentitzeko eta ezagutzeko aukera izango zuten eta gauza sinpleekin jolasean arituz kreatibitatea asko landuko zuten, bide batez natura ezagutu eta gure mundua ulertzeko aukera izango zutelarik, gela barruan oso landuak eta umeei aukera gutxi eskaini egiten dien jolasekin horrenbeste denbora igaro beharrean.Ume txikiarentzat mundu imaginarioak, mundu errealak baino errealitate handiagoa izan dezake. Era honetan, egur zati bat zaldi hegalari batean bilakatu daiteke; berriz, xehetasun askorekin eraikitako auto bat ez digu aukera askorik ematen, auto hau ezin izango da inoiz itsasontzi batean bilakatu.

HAURREN HEZKUNTZAN BENETAKO ALTXORRA IMITAZIOA DA

Guztiongandik jakina da, haurrek imitazioaren bidez ikasten dutela, baina praktikan ahaztu egiten dugula dirudi. Gelan, irakasleak energia asko erabiltzen du gauzak hitzez azaltzeko, baina ez gara konturatzen gauza horiek guk modu egokian egingo bagenitu, haurrak berehala gu imitatzen hasiko liratekeela eta horrela ikasiko luketela (adibidez, gauzak batzeko ordua dela eta batu dezaten beraien atzetik ibili beharrean, gu, irakasle gisa batzen hasi eta gauza atsegina izango balitz bezala arituko bagina, apurka-apurka beraiek ere gauzak batzen hasiko lirateke). Lehenengo haurtzaroan, haurrak beraien ingurune fisikoari egokituta daude, beraien zentzuen bidez mundua xurgatu egiten dute eta ezagutza modurik aktiboenean erantzuten dute, hots, imitazioaren bidez.

UME BAKOITZAREN NORTASUNA ERRESPETATU BEHAR DA

Euskal Eskola Publikoaren helburua ume bakoitzaren identitatea garatzen laguntzea da. Errealitatean, ordea, gelako ume guztiak modu berdinean tratatzen dira, umeak bata bestearengandik ezberdinak direla kontutan izan barik. Haur bakoitzak tenperamentu bat dauka, beraz hortik abiatuz, ume batekin modu batean edo bestean arituko gara. Rudolf Steinerrek lau tenperamentu nagusiak sailkatu zituen. Behaketa landuz gero, konturatzen gara ume bakoitza besteengandik ezberdina dela. Garrantzitsua da umeen nolakotasunak eta berezitasunak ezagutzea, baina beti ere haurrak etiketatu gabe, baizik eta pertsona moduan errespetatuz.

FITXAK ALDERA ETA IRTEN KALERA

Ikastetxeetan asko entzuten da konstruktibismoaren inguruan, asko defendatzen da, baina praktikan konstruktibismora heltzeko asko falta zaigu. Besteak beste, konstruktibismoaren ideiekin bat, oso garrantzitsua iruditzen zait fitxak alde batera uztea eta umeak mundua zuzenki esperimentatzea. Haurrek gorputzarekin, mugimenduarekin eta eskuekin ikasten dute. Beraz, nahiz eta fitxen atzetik editorialen interes ekonomikoak egon eta ebaluaketa egiteko unean fitxak erraztasunak ematen dizkigun arren, irakasleak behaketa lana landu beharko luke eta umeen interesekin bat etorriz, mundura irten, bertan bizi eta esperimentatzeko. Ikuspegi konstruktibistak dionez, ezagutza ez da errealitatearen kopia bat, baizik eta gizakiaren eraikuntza bat. Horrela, umeak bere ingurunearekiko harremanetan, bertan esperimentatuz ikasten du eta ez irakasleak zuzenean transmititutako ezagutzetatik. Ikaskuntza esanguratsua izan dadin, guzti hau behar-beharrezkoa dela deritzot. Beraz, eskolako gela itxietatik kanpora irten beharko ginatekeela pentsatzen dut, naturan bertan aritzeko, lau ormetatik at mundua nolakoa den ezagutzeko.

HAURRAK MUNDUA BERE ZENTZUEN BIDEZ EZAGUTZEN DU

Haurraren garapenean, burua, bihotza eta eskuak garrantzia bera daukate eta hau, haur hezkuntzako geletan islatu beharko litzateke. Mundu moderno honetan, lan intelektuala gero eta garrantzitsuagoa da, esku lanak asko murriztu egin dira, mugimendu osasuntsuak egiteko aukerekin batera. Kant-ek, eskua gizakiaren kanpo garuna dela zihoen. Ume txikiak lehenengo eta behin ibiltzen ikasten du, gero hitz egiten du eta azkenik, pentsatu egiten du. Beraz, ezin diogu umeari pentsamendu abstraktua garatu, lehenengo eta behin, hizkuntza ondo garatzen ez badu. Haurrak, mundua bere zentzuen eta ekintzen bidez ezagutzen du, soilik eskuekin ukitu dezakeena ulertu dezake. Modu honetan sortzen dira lehenengo kontzeptuak.

HAURRAREN GARAPENA ETA ETAPA EBOLUTIBOAK ERRESPETATU BEHAR DIRA

Etapa ebolutibo ezberdinak errespetatzea ezinbestekoa litzateke, baina egun bai eskolak eta bai gurasoek ere, askotan, intelektualizazio goiztiarrean jauzten ari dira (Ahalik eta arinen idaztea eta irakurtzea, hizkuntzak jakitea, matematikak ikastea...). Egun, beti presaka goazela dirudi, nahiz eta ez jakin nora goazen. Helduok ditugun presak haurrengan islatzen ditugu, askotan umeak direla ahaztu egiten dugularik eta tamainaz txikiak diren helduak bezala tratatzen ditugu. Horrela adibidez, zero eta zazpi urte artean organo sentsoreak garatzen dira, haurra gorputzean bizi da, zentzumenen bidez ikasten du. Umeek bere eskuen bidez ezagutzen dute mundua, beranduago arte (zazpi urtetik aurrera) ez ditu kontzeptuak pentsamenduaren bidez garatuko. Beraz, zertarako saiatzen gara umeen garapen intelektual goiztiarra bultzatzen? Gorputza eta bere organoak ongi garatzen diren arte ez da komeni beste fase batean sartzea (intelektuala), korrika ibiltzeagatik atzerapenak lortuko ditugulako.

WALDORF PEDAGOGIA, ASKATASUNERAKO PEDAGOGIA

Haur bakoitza pertsona bakar gisa hartu; elkarrekiko konfiantzazko harremana sortu harekin; haren gaitasunak eta potentzialitateak ikusten, hedatzen eta goresten utzi; hori da eskolaren zeregina. Edo halaxe ikusten du, behintzat, Waldorf Eskolen Nazioarteko Mugimenduak, eta horrela UNESCOk hezkuntza arloan egiten duen lanari eta hausnarketari lotzen zaio.Askatasuna oinarrizko baldintza da bizitza kultural sortzailea eduki nahi bada. Waldorf eskolak "eskola libreak" izendatzen dira, euren egiteko nagusia haurrak askatasunean heztea delako. Gizaki arduratsuak izateko behar dituzten tresnak jasotzen dituzte eskolan.

GOBERNUARI UME AZKARRAK, PRODUKTIBOAK INTERESATZEN ZAIZKIO

Egungo teoria ekonomikoak hezkuntza bera jaso du, merkatuaren indarrak hezkuntza eraginkorra sortu dezan, merkatu beraren beharrak asetzeko asmoz. Hezkuntzaren inguruko eztabaidaren erdigunean giza izatasuna dago, hots, gizakiaz daukagun irudia; honen inguruan hezkuntzako ministroek ezin dute behin-behineko erantzunik izan, ezin baitigute ezarri munduaz izan behar dugun ikuspegia.Nire ustez, gobernuari ume azkarrak, produktiboak interesatzen zaizkio, etorkizunean probetxugarriak izango diren pertsonak, baina gizakia adimena daukan izakia baino askoz gehiago da. Pertsona askeak izateko, munduan askatasuna, bakea, justizia, giza duintasuna eta gizakiaren izaera askatasunez garatzeko eskubidea, guztiz beharrezkoak dira. Jadanik, haurrengan askatasuna eta ardura esnatu behar dira eta hau posible izan dadin, hezkuntza askea, anitza,arduratsua eta autonomoa beharrezkoa da, haurraren indibidualtasuna ahalik eta gehien indartzeko. Gizakia ezin da beste batzuek beraien helburuak lortzeko bidea izan; gizaki bakoitzak bere helburuak zeintzuk diren aukeratzeko askatasuna izan beharko luke, hots, bere pentsamendua, sentimenduak eta egitea zuzentzeko gai izan behar da. Eskolak guzti hau sustatu beharko luke edo behintzat, horrelako eskolak hautatzeko aukera guztion eskura egon beharko litzateke; baina politikariei ez zaie "hezkuntza askea" ezerez gustatzen, ezin baitute kontrolpean izan.

GOBERNUAREN LANA HEZKUNTZAN

Politikariek demokrazia batetan gaudela diote, aukeratzeko askatasuna daukagula, baina horrela al da?, orduan non daude hezkuntza mota ezberdinak, gure umeak hezitzeko aukera desberdinak?. Gobernuaren lana, pertsona guztien hezkuntza aukera posible izan dadin, baldintza egokiak ezartzea da; eta ez ordea, guztientzako izan behar duen hezkuntza zehaztea eta mugatzea. Are gutxiago, gela bakoitzean irakatsi behar dena erabakitzea. Guzti honek, era batean edo bestean, luzaroan irakaslearen lana txirotu egiten baitu. Nahiz eta kontrakoa iruditu, mota honetako aukerak egin ahal izateak, gizarte integratuago bat eraikitzeko aukerak eskaintzen dizkigu; gizartean zurruntasunak zauriak zabaltzen baititu. Bestalde, pertsonak hezkuntza esperientziaren bitartez askatasunean hazi eta garatu daitezen ahalbidetuz gero, errespetuaren eta dibertsitatearen balorea sustatzen da.